Mu gihe ibi byaba byemejwe, byaba bibaye ubwa mbere Uburusiya bukoresheje muri iyi ntambara iyi misile 'ballistic' izwi nka Kinzhal, cyangwa Dagger, iterewe mu kirere, bishoboka cyane ko yatewe n'indege y'intambara yo mu bwoko bwa MiG-31.
Misile 'hypersonic' ni iki?
Perezida Vladimir Putin yakomeje kuvuga ku ishoramari ry'Uburusiya muri misile 'hypersonic', zifite ubushobozi bwo kugenda ku muvuduko ukubye inshuro zirenga eshanu umuvuduko w'ijwi.
Ibipimo by'imibare kuri izi misile biratangaje cyane: nkuko abategetsi bo mu Burusiya babivuga, misile ya Kinzhal ishobora kurasa ku cyo yoherejweho kiri mu ntera ya kilometero zigera ku 2,000, kandi ishobora kuguruka ku muvuduko urenga kilometero 6,000 ku isaha. Ariko se ibi bituma ziba mbi cyane kurusha izindi misile cyangwa imbunda za rutura zishobora kwica no gusenya ku kigero kimwe na zo?
James Acton, impuguke ku igenamigambi rijyanye n'intwaro za nikleyeri mu kigo Carnegie Endowment for International Peace, agira ati: "Sinyibona nk'ikomeye kuri urwo rwego".
"Sinzi ubufasha [imbaraga] Uburusiya burimo gukura mu kuba bukoresha misile hypersonic".
Mu kwezi kwa cumi na kabiri mu mwaka ushize, Perezida Putin yarase ko Uburusiya buyoboye isi mu bijyanye n'ibisasu bya misile 'hypersonic', bigoye gutahura kuko bishobora guhindura icyerekezo mu rugendo hagati.
Uburusiya bwatangaje videwo buvuga ko igaragaza igisasu cyabwo kirasa ububiko bw'intwaro mu cyaro cya Deliatyn, mu majyepfo ashyira uburengerazuba bwa Ukraine ku ntera ya kilometero 100 gusa uvuye ku mupaka na Romania.
Dominika Kunertova, wo mu kigo cyiga ku mutekano cya Center for Security Studies kiri i Zurich mu Busuwisi, yagize ati: "Ni ikimenyetso cyo kwigaragaza gusa. Niyo [misile] yaba ikoreshejwe dukwiye kuyifata nk'igihe cy'imbonekarimwe kuko Uburusiya budafite umubare munini w'izi misile".
'Ntabwo ihindura ibintu'
Mu 2018 ni bwo Perezida Putin yamuritse ku mugaragaro misile ya Kinzhal avuga ko ari imwe mu ruhererekane rw'intwaro "zidatsindwa" yavuze ko zitazajya zitahurwa n'ubwirinzi bw'umwanzi. Izindi misile zo mu bwoko bwa 'hypersonic' ni Zircon na Avangard, iyi ikaba yihuta cyane kurushaho kandi ikarasa ku ntera ndende cyane kurushaho.
Misile ya Kinzhal ishobora gushyirwaho igisasu cya nikleyeri ndetse n'igisasu gisanzwe, kandi amakuru yo mu gihe cya vuba aha gishize yavuze ko indege z'intambara za MiG-31 zoherejwe mu mujyi wa Kaliningrad mu Burusiya, bituma imirwa mikuru myinshi y'ibihugu by'i Burayi iba ku ntera ishobora kuraswa ikagezwaho. Nta kigaragaza aho igitero Uburusiya buvuga ko bwagabye ku bubiko bw'intwaro muri Ukraine cyagabiwe.
Madamu Kunertova yabwiye BBC ati: "Ni gasopo ku burengerazuba bw'isi [Uburayi n'Amerika], kuko Putin arakajwe no kuba uburengerazuba butinyuka kohereza izi ntwaro zose [muri Ukraine].
"Birashidikanywa ko [iyi misile] yaba itumbereza neza neza aho irashwe, rero ntabwo ihindura uko ibintu bimeze".
BBC
