Perezida Cyril Ramaphosa yaba yarahuye n'uruva gusenya akibwa akayabo ka $ yari yapfuritse mu ntebe #rwanda #RwOT

webrwanda
0

Perezida Cyril Ramaphosa wa Africa y'Epfo ari kugerageza kwirwanaho nyuma yo gukomeretswa n'ibirego ko yahishe amafaranga menshi mvamahanga mu misego y'intebe mu rugo rwe rwo mu cyaro, nyuma agahisha ko yibwe. 

Yiyegereje ishyaka rye riri ku butegetsi African National Congress (ANC) ngo rimube hafi mu nteko ishingamategeko, mu gihe itsinda ry'abanyamategeko be ririmo kugerageza gutesha agaciro ibyabonwe n'itsinda ry'inzobere mu iperereza kuri iyi 'scandal' yibasiye ubutegetsi bwe.

Ushinja Ramaphosa ni uwahoze akuriye ubutasi Arthur Fraser, ibyo yamureze bikaba bikubiye mu byo yabwiye inzego z'umutekano bikaba biri muri raporo iza kugibwaho impaka mu nteko ishingamategeko kuri uyu wa kabiri.

Fraser yavuze ko umukozi wa hafi ya Ramaphosa witwa Bejani Chauke, yazanye 'amafaranga menshi' y'amadorari ya Amerika avuye muri Saudi Arabia, Misiri, Morocco, na Equatorial Guinea, maze uwo mukozi akayahisha mu ntebe yo mu rugo rwe i Johannesburg, mbere yo kuyajyana mu rugo rwa Ramaphosa rwo mu cyaro 'abizi neza kandi yabyemeje'.

Ariko mu byago bya perezida, abajura, bikekwa ko bakoranye mu ibanga n'umwe mu bakozi be, bibye ayo mafaranga 'bivugwa ko' ari hagati ya miliyoni $4 (miliyari 4 y'u Rwanda) na miliyoni $8.

Ayo ni macye ugereranyije n'ibindi byavuzwe n'uriya mutasi mukuru ko akayabo ka miliyoni $20 'yajyanywe' ku muturage wa Africa y'Epfo, yavuze izina, nyuma y'uko asabye polisi gukora iperereza kuri perezida.

Mu gihe bamwe bahakana ibyavuzwe na Arthur Fraser nk'ibintu bimeze nk'inkuru yo mu gitabo, ibi byashyize Ramaphosa mu kibazo gikomeye cya politike n'amategeko, mu gihe inzego umunani â€" harimo na banki nkuru â€" ziri gukorwaho iperereza.

Ramaphosa yahakanye avuga ko nta kibi yakoze, naho itsinda riri gukora isuzuma â€" riyobowe n'uwahoze akuriye ubucamanza â€" rivuga ko ridashobora 'kugenzura' ibirego, mu gihe 'perezida yanenze mu buryo bwa nyabwo ibihamya biri mu bivugwa na Fraser ko byuzuye amabwire'.

Bejani Chauke nawe yahakanye ibyo ashinjwa.

Kugurisha imbogo ku mucuruzi wo muri Sudan

Icyo Ramaphosa yemera ni uko $580,000 yibwe mu rugo rwe muri Gashyantare(2) mu 2020.

Mu gihe Fraser avuga ko ayo ari igice cya 'cash' zari zarahishwe i Johannesburg, perezida akaba atanga inkuru inyuranye cyane n'ibyabaye ko umukuru w'urwo rugo rwe yororeramo yagurishije imbogo 20 ku mucuruzi wo muri Sudan kuri Noheli ya 2019, kandi ayo ari yo mafaranga yibwe.

Ingorane kuri Ramaphosa ni uko ririya tsinda ry'igenzura ryavuze ko hari 'ugushidikanya' ko iryo gurisha ryabayeho, ko yaba umukuru w'inzu ye cyangwa uwo munya-Sudan nta n'umwe wemeye ko ari uko byagenze.

Iri tsinda rigira riti: 'Twibaza ko Perezida afite ikirego cyo gusubiza ku nkomoko y'amadovize yibwe, hamwe n'uburyo yabanje guhererekanywa.'

Iryo tsinda ryibaza kandi niba haribwe $580,000 gusa, rivuga ko amakuru ahari ari uko umwe mu bafashwe bashinjwa yemeye ko yibye $800,000, naho umukozi w'iperereza, mu butumwa bw'amajwi, akavuga ko hibwe 'miliyoni 20'.

Iri tsinda riti: 'Niba ukora iperereza yaravugaga amadorari cyangwa amarand [ya South Africa] ayo mafaranga arenze kure $580,000 bivugwa ko yari yahishwe mu ntebe [mu rugo rwa perezida]'.

Iri tsinda riri gukora igenzura, rivuga ko 'ikindi gikomeye' ari uko ubwo bujura butigeze bumenyeshwa polisi 'nk'icyaha gisanzwe' cyangwa ku rwego rwa Directorate for Priority Crime Investigation (DPCI) rukora iperereza ku bujura bwihariye bw'amafaranga muri Africa y'Epfo.

Iryo tsinda rivuga ko ibyo byabaye mu gihe, uko ribibona, perezida nka nyir'urugo rwibwe, asabwa n'itegeko ryo kwirinda no kurwanya ruswa kubwira DPCI ibyabaye.

Bikekwa ko hari ibyashingirwaho na komite y'inteko yo kweguza perezida mu guperereza niba Ramaphosa yarahonyoye 'bikomeye' ririya tegeko cyangwa nta byo yakoze, agacibwa amande cyangwa igifungo nk'uko iryo tegeko ribiteganya ku wutatangaje ubujura burenze 100,000 by'ama rand (arenga miliyoni 6Frw).

Ririya tsinda ry'igenzura rigira riti: 'Umuntu ubika amafaranga menshi yabonetse mu nzira mbi biba bishoboka ko atavuga ko yibwe ayo mafaranga atinya ko yavumburwa ko ari mu bikorwa by'iyezandonke'.

Iryo tsinda ryanzuye ko umukuru w'umutwe w'ingabo zirinda Ramaphosa, Gen Wally Rhoode, yashyizeho itsinda ryakoze iperereza 'mu ibanga' ku bujura, ritahura abakekwa muri Cape Town no hakurya y'umupaka muri Namibia.

Perezida wa Namibia mu bivugwa

Kugeza ubu, nta muntu urakurikiranwa mu bucamanza cyangwa ngo ahamwe n'ubu bujura, nk'uko ririya tsinda ribivuga, ryongeraho ko: 'Ibi byose birimo kuba mu gihe hari ibirego by'iyicarubozo na ruswa ku bakekwa ngo ntibazagire icyo bavuga'.

Iryo tsinda rivuga kandi ko amakuru yaryo ya mbere ko Ramaphosa yasabye ubufasha mugenzi we wa Namibia, Hage Geingob, mu gufata ukekwa, na Gen Rhoode akajya muri Namibia, na byo birimo gukorwaho iperereza.

Iryo tsinda rivuga ko ryamenye ko ibiro bya Perezida Hage byasohoye itangazo mu ntangiriro z'uyu mwaka rihakana ikibi cyose ku mutegetsi wa Namibia, ariko ko bitigeze bihakana ko Ramaphosa yaba yaramwegereye amusaba ubufasha.

Mu zindi ngorane kuri Ramaphosa, iryo tsinda rikomeza rivuga ko 'yakoresheje nabi umwanya we nk'umukuru w'igihugu mu gusaba ko haba iperereza no gusaba ubufasha bwa perezida wa Namibia ngo hafatwe umwe mu bakekwa.'

Ku bw'ibyo, ririya tsinda ryumva ko hari ibimenyetso bihagije ngo inteko ishingamategeko ishyireho komite yo kweguza perezida â€" yaba ifite ububasha bwo gukora iperereza rirenzeho mbere yo kwanzura niba perezida yakurwaho kubera 'gushyira mu kaga itegeko nshinga ryacu n'ubutegetsi bugendera ku mategeko'.

Gusa Ramaphosa yaregeye raporo ya ririya tsinda mu rukiko rukuru rwa Africa y'Epfo, Urukiko rurengera Itegeko Nshinga, aho abanyamategeko be bavuga ko 'itemewe n'amategeko' bagasaba ko 'iteshwa agaciro'.

Ndetse mu kimenyetso cy'ingufu ze muri ANC mu gihe ari gushaka manda ya kabiri nk'umuyobozi wayo mu matora yo mpera z'uku kwezi, ubutegetsi bw'iri shyaka bwategetse abarihagarariye mu nteko, ari na bo benshi muri yo, gutora bamagana ko iyo raporo yemezwa kubera ikirego cya Ramaphosa mu rukiko.

Itegeko rivuga ko perezida ashobora kweguzwa iyo gusa ibyo aregwa ku guhonyora itegeko nshinga n'andi mategeko 'bikomeye'.

Abashyigikiye Ramaphosa bizeye ko umucamanza ukuriye abandi muri icyo gihugu azaca urubanza mu ruhande rwe kandi babona ko aregwa ibintu byoroshye.

Naho ku mafaranga yibwe, kugeza ubu ntabwo aho ari hazwi.

Polisi ya Namibia yavuze ko â€" nk'uko ririya tsinda ribivuga â€" yabonye konti za banki, 'lodges', inzu n'imodoka bikekwa ko byaguzwe ibyavuye muri kiriya cyaha, naho Arthur Fraser avuga ko Gen Rhoode hari cash 'yafatiye' muri Namibia, nubwo uyu ukuriye abarinda perezida yahakanye akomeje ko atigeze 'akora iperereza kuri ayo mafaranga yibwe'.

Ikibazo kirushaho kuyoberana.

@BBC

The post Perezida Cyril Ramaphosa yaba yarahuye n'uruva gusenya akibwa akayabo ka $ yari yapfuritse mu ntebe appeared first on IRIBA NEWS.



Source : https://iribanews.rw/2022/12/06/perezida-cyril-ramaphosa-yaba-yarahuye-nuruva-gusenya-akibwa-akayabo-ka-yari-yapfuritse-mu-ntebe/

Post a Comment

0Comments

Post a Comment (0)